Blog: Op de golven van de maritieme conjunctuur

In de maritieme sector spelen conjunctuurgolven een belangrijke rol. In deze blog een verdere verdieping hóe daar met circulaire kansen op in te spelen.

In eerdere blogs schreven we al over de kansen in de maritieme sector en verschillende tijdsdimensies in de circulaire economie. Een van de meest aansprekende voorbeelden daarin, was de ontwikkeling van een compleet nieuw vissersschip MDV Immanuel: een ontwikkeling die alleen op dat moment kon worden gedaan omdat een groot deel van de vloot aan vervanging toe was. Een ‘window of opportunity’ voor innovatie, dat in dit geval zo’n eens in de 60 jaar voorbij komt.

Midden in ons actieonderzoek naar de Circulaire Kansen in de Maritieme Topregio, kijken we in de tussenrapportage met name naar de economische context en conjunctuur in de verschillende deelsectoren. Waarom?

Een circulaire economie kent vele dimensies: recycling, hergebruik, remanufacturing, redesign, nieuwe businessmodellen, sociale en biobased oplossingen wisselen elkaar af en versterken elkaar. Vaak kiezen we daarbij een focus die past bij een bepaalde markt of product: langlevende en/of dure producten komen bijvoorbeeld in aanmerking voor verlenging van de levensduur of een volgend leven in een andere toepassing. We kijken daar bij ontwerp, materiaalkeuze, gebruik, onderhoud, afdankmomenten, etc. met een remanufacturing-blik. Bij goedkope en/of kortlevende producten ligt de focus juist op de mogelijkheid tot hoogwaardige recycling of biologische afbreekbaarheid.

Zeker in de maritieme sector, die zeer conjunctuur gevoelig is, met producten die zeer lang leven, is de economische context nog veel belangrijker. Niemand gaat investeren in nieuw ontwerp wanneer de markt de komende jaren niet op nieuwe schepen zit te wachten of investeren in (duurzame) sloop en demontage, wanneer amper schepen worden afgedankt. Het klinkt logisch, toch zie je dit makkelijk over het hoofd, wanneer over de voordelen van een circulaire economie wordt gesproken of frustratie wordt uitgesproken dat er in een bepaalde sector ‘nog steeds niets mee wordt gedaan’.

In de maritieme sector biedt dit bovendien een tweede voordeel. De maritieme sector bestaat uit 12 sub-sectoren: havens, offshore, maritieme toeleveranciers, scheepsbouw, zeevaart, waterbouw, maritieme dienstverlening en kennisinstituten, binnenvaart, Koninklijke Marine, watersport en visserij. Elk van deze subsectoren kent een eigen (economische) dynamiek, soms verweven met andere subsectoren maar even vaak ook niet! In het genoemde actie-onderzoek leggen we deze focus op de 5 subsectoren die voor de Drechtsteden interessant zijn en komen op een verschillende focus in elk van deze subsectoren (zie onderstaande figuur en de hierboven genoemde tussenrapportage).

Innovaties in de context van een circulaire economie, zullen zich ‘vandaag’ in de waterbouw en scheepsbouw dus richten op nieuwe materialen en nieuw ontwerp, in de binnenvaart op remanufacturing, in de offshore op hergebruik en in de pleziervaart op recycling.

Met de kennis van de conjunctuurgolven in de maritieme sector kunnen we nu al, voor elke subsector, voorrekenen dat over zoveel jaren (of decennia) de conjunctuur, economische context en ‘windows of opportunity’ zullen verschuiven. De ontwikkeling van (circulaire) kennis en innovatie in de éne subsector, zal op dat moment een stevig fundament kunnen zijn voor innovaties in de ándere. Kruisbestuiving bínnen de maritieme sector, zoals in de Drechtsteden ‘Aerospace meets Maritime’ verbreed is naar Dare2Cross, wordt dan ‘Maritime meets Maritime’. Waarschijnlijk met nét andere focus, andere spelers, andere bedrijven – dus het borgen, doorgeven en vertalen van die ontwikkelingen is nog zo niet vanzelfsprekend als het lijkt. Met dit actie-onderzoek naar Circulaire Kansen legt Cirkellab de eerste basis, om daar wél voorbereid op te zijn.

Bovendien staan de verschillende circulaire invalshoeken natuurlijk alles behalve los van elkaar: reparatie, remanufacturing en hergebruik kunnen veel meer opleveren als daar vanaf het ontwerp op is voorbereid, recycling levert veel meer op als vooraf er bij de materiaalkeuze rekening mee wordt gehouden en ombouw of hergebruik van onderdelen naar andere toepassingen biedt veel meer mogelijkheden als het ontwerp modulair en de assemblage zonder schade omkeerbaar is. En dat geldt natuurlijk niet alleen voor de maritieme sector!

Om die reden zijn we als Cirkellab ook hard bezig om een Expertisecentrum Remanufacturing van de grond te krijgen in Dordrecht. De kansen op gebied van marktontwikkeling, werkgelegenheid en onderwijs, gecombineerd met de stevige thuisbasis die we vanuit de maritieme sector kunnen leggen, zijn hier eerder kort beschreven. Op dit moment zijn we nog hard op zoek naar aanvullende partners om de voorbereidingen écht in gang te kunnen zetten.

Bent u geïnteresseerd in deelname aan genoemde actieonderzoek Circulaire Kansen in de Maritieme Topregio, als partner in het Expertisecentrum Remanufacturing of andere gerelateerde onderwerpen, neem snel contact met ons op via info@cirkellab.nl!

Klik hier voor alle blogs van Cirkellab. Zelf circulaire suggesties, vraagstukken of innovaties die als ‘voedingsbodem’ kunnen dienen voor een toekomstige blog, neem dan contact op via info@cirkellab.nl voor de mogelijkheden. Wil je onze blogs en nieuwsbrieven voortaan via de mail ontvangen, schrijf je dan hiervoor in via www.cirkellab.nl.