Gastblog: Drechtsteden zonder afval, zonder uitval?!

Oproep aan ambtenaren en ondernemers tijdens het Open Lab van 29 januari 2016

Ik, Rutger Büch van Cirkelstad, neem je even terug in de tijd. 10 jaar geleden werden er flats op Hoogvliet Rotterdam gesloopt. Het beton wat vrijkwam is direct gebruikt om betonnen putten van te maken. Die nodig zijn om de afvalbakken die je op de straat ziet in te plaatsen. Geen afval meer dus. De vier betrokken ondernemende mannen gingen nog één stap verder. Door bewust te kijken welke werkzaamheden  uitgevoerd konden worden door mensen uit de wijk. Zij die naast de arbeidsmarkt stonden en hen een kans te bieden tot een vast contract. Geen uitvallers meer dus.

Het succes van dit project leidde tot de volgende stap. De wijk Heijplaat, ook in Rotterdam, zou namelijk zowel fysiek als sociaal aangepakt moeten worden. Door de jaren heen zijn marktpartijen betrokken om stap voor stap te ontdekken of we inderdaad materiaalkringlopen kunnen sluiten. Van beton weer beton maken, van kalkzandsteen weer kalkzandsteen, etc. Met steeds maar weer de vraag, waar kunnen we de mensen uit de wijk betrekken bij de werkzaamheden. En waar kunnen zij zelf aan de slag om juist hun eigen talenten in te zetten en te ontwikkelen?

De samenwerking tussen de betrokken private en publieke partijen kreeg een vaste structuur: Cirkelstad. Geen organisatie met tal van juridische afspraken. Maar een frequente informele afstemming tussen partijen met een gezamenlijke ambitie. Zo leer je het vraagstuk van de ander in de keten (beter) begrijpen en kun je er (gezamenlijk) werk van maken. Inmiddels heeft Cirkelstad een eigen college met Jacqueline Cramer als burgemeester en zijn we in 8 regio’s actief om afval van de één (sloop- en renovatieprojecten) om te vormen tot grondstof voor de ander (nieuwbouwprojecten). Met partijen die daar het verschil kunnen en willen maken en nadrukkelijk kijken naar mogelijkheden tot inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Van ‘student tot multinational’, van ‘ruilpunt in de wijk’ tot de ‘circulaire gebiedsontwikkeling van Schiphol’.

Met die beweging in het achterhoofd, kwam ik in gesprek met de initiatiefnemers van Cirkellab. Zou het passen om de Cirkelstad ideeën en ervaringen ook in Drechtsteden te kunnen realiseren? Natuurlijk met partijen die hier actief zijn, aangemoedigd door Cirkellab. Eind januari tijdens het Open Lab was daar een eerste stap in. Door de deuren open te zetten, het verhaal te vertellen en 8 ondernemers uit te nodigen om te laten zien wat er al gebeurt:

• NETICS: In Nederland komt er enorm veel bagger vrij. De Drechtsteden kunnen hierin dé hotspot voor Nederland zijn wanneer het gaat om het maken van producten van bagger. NETICS maakt er bijvoorbeeld bakstenen en beschoeiingen van.
• EGM architecten: Het ontwerp van de gebouwde omgeving kan circulair, zo laat EGM zien. Zo kun je denken aan verticale groentenbakken en bakstenen van baggerslib als gevel, of een nieuw gebouw ontwikkelen vanuit de elementen die vrijkomen uit het oude gebouw.
• Den Boer Holding: We zitten hier in één van de meest vervuilde gebieden van Europa. Dat kunnen we drastisch verminderen wanneer we beton circulair inzetten. Den Boer laat zien dat de producten er al liggen, nu de vraag nog.
• KWS Infra: KWS heeft stappen gezet om restmaterialen te verzamelen. De Julianahaven is daar een goed voorbeeld van, onderdeel van KWS Infra. Werken met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt zit van oudsher in de organisatie. Daarnaast zijn zij bezig met de ontwikkeling van een Plastic Road ‘van plastic afval naar weg’.
• Woodyshousing: Het betrekken van een studentenwoning in Amsterdam is een drama. Maar voor Woodyshousing dé impuls om zelf te komen tot een betaalbare, modulaire en circulaire studentenwoning. Tevens interessant voor Dordrecht om een passend aanbod te bieden aan een dergelijke doelgroep!
• New Horizon: New Horizon haalt bruikbare materialen en grondstoffen uit gebouwen bij renovatie, transformatie of sloop. De materialen die vrijkomen gebruiken zij om nieuwe producten van te maken. Daarbij zoeken zij telkens lokaal naar partners om mensen uit de wijken te betrekken bij dit werk, ook in de Drechtsteden.
• Vorm Bouw met Buurman: Vorm Bouw zorgt er voor dat hun restmaterialen bij bouwprojecten bij Buurman terecht komen. Een werkplaats waar zijzelf nieuwe producten maken, en mensen uit de buurt terecht kunnen voor gebruikte bouwmaterialen en creatieve workshops.

Aan het einde van het enthousiasmerende Open Lab popte de vraag op: “Is er interesse in een Cirkelstad Drechtsteden. Partijen die hier werk van willen maken, sluit u aan!”. Aad den Boer riep meteen op tot een gezamenlijke, regionale ambitie. Wethouder Bert van de Burgt van de gemeente Dordrecht gaf aan zijn gemeentebestuur te adviseren om de Cirkelstad-aanpak te omarmen. In het verleden heeft hij zelf meegewerkt aan het opbouwen van een tweehandsbouwmarktplaats. Dat ziet hij opnieuw als kans. Waarom niet? Tevens een goede motor voor nieuwe banen!

Ook enthousiast over dit onderwerp? Binnenkort organiseert Cirkellab een rondetafelgesprek om het Cirkelstad-initiatief verder vorm en inhoud te geven. Dan maken we graag kennis! Dat kan door te bellen met Thirza Monster van Cirkellab op 06-28446512 of te mailen naar het adres thirza@cirkellab.nl.

Auteur: Rutger Büch, gemeentesecretaris van Cirkelstad

Klik hier voor alle blogs van Cirkellab. Zelf circulaire suggesties, vraagstukken of innovaties die als ‘voedingsbodem’ kunnen dienen voor een toekomstige blog, neem dan contact op via info@cirkellab.nl voor de mogelijkheden. Wil je onze blogs en nieuwsbrieven voortaan via de mail ontvangen, schrijf je dan hiervoor in via www.cirkellab.nl.