Blog: Hoe zet je nu concreet circulaire stappen als bedrijf?

Over de redenen om stappen te zetten richting circulaire economie wordt al veel geschreven en zijn de meesten snel overtuigd. Enerzijds over het pakken van economische kansen door slimmer om te gaan met grondstoffen en productgebruik, terwijl de risico’s aan grondstoffenschaarste, energie en milieu worden beperkt. In de dagelijkse bedrijfsvoering blijkt dat echter niet zo eenvoudig als het lijkt. Veelal ligt de eerste aandacht bij facilitaire processen, afvalscheiding, duurzaam (of circulair) inkopen en in het algemeen de dingen ’schoner’ doen, zonder dat primaire processen daar te veel hinder van ondervinden. De winkel moet immers blijven draaien…

De spannendste stappen zitten natuurlijk juist in die primaire processen: daar worden de meeste kosten gemaakt, grondstoffen en energie verbruikt en de basis gelegd voor de levenscyclus van de producten bij gebruiks- en afdankfase. En dat is niet in een externe blauwdruk te vangen, het primaire proces is de kernkwaliteit van ieder bedrijf. En het doorlichten daarvan op kansen en mogelijkheden, zal bij de bestaande bedrijfscultuur en werkwijze moeten passen.

Het ene bedrijf zal zich meer thuis voelen bij procesrichtlijnen, normeringen of certificeringen zoals de CO2-Prestastieladder, ISO 26000, Cradle to Cradle of sectorspecifieke certificeringen als BREEAM (bouw), de ander gaat pragmatischer aan de slag en bijvoorbeeld op zoek naar alternatieve materialen. Er is geen goed of fout. Wel kunnen richtlijnen, kaders en tips helpen op weg naar een circulaire bedrijfsvoering. Daarom een aantal eerste mogelijke stappen op een rij. Niet een kant-en-klaar model, want iedere organisatie, keten en kringloop kent zijn eigen logica. Kijk telkens met een open, circulaire blik naar ieder productieproces. En zoals bij iedere verandering is de key ‘BEGIN’!

Door de bomen het bos niet meer zien…
Beginnen bij laaghangend fruit? Het risico is dan wel dat na een aantal maatregelen er een gevoel ontstaat dat er wel even genoeg gedaan is, voordat de echte, wellicht lastiger te realiseren, kansen aan bod komen. Het is verstandig de impact van het bedrijf of producten (en waar mogelijk de bijbehorende keten) uitvoerig in kaart te brengen met een uitgebreide nulmeting, want ‘meten = weten’. Met bijvoorbeeld een Levenscyclusanalyse (LCA) kan dit in kaart gebracht worden.

Maar wat doet dat vervolgens met de visie voor de lange termijn? En beginnen we met een groepje welwillenden binnen het bedrijf, adviseurs van buiten, aan de innovatiekant, productie of juist de services? In ieder geval is het nodig dat iemand, ook al is dat er maar één, op staat binnen de organisatie. Iemand die passie heeft voor het thema, de kansen ervan ziet voor het bedrijf, er tijd en energie in wil steken en anderen hierin kan meenemen. Die koplopers zijn essentieel en kunnen zich overal in het bedrijf bevinden. De directeur, een manager, een inkoper, een secretaresse, een techneut, etc. Aan de andere kant is het niet altijd gemakkelijk om deze rol te hebben en is voldoende steun vanuit de leiding essentieel. Wellicht herkent u zich er zelf in? Dikwijls is het nodig om enkele stappen terug te nemen, om overzicht te krijgen en het benodigd draagvlak bij de rest van de medewerkers en andere stakeholders te creëren. De techniek is er dikwijls al, lastiger is om mensen mee te krijgen.

Kennis is macht
Er is al heel veel bedacht, onderzocht en geschreven rond materialen, businessmodellen en vooral inspirerende voorbeelden in verschillende sectoren rond circulaire economie. Lees eens een artikel, bezoek een website zoals van de Ellen MacArthur Foundation, bekijk een video als The Story of Solutions, ga naar een congres, lees een blog…. van Cirkellab, praat met mensen uit uw netwerk, doe mee aan een workshop om inzichten te krijgen wat circulaire economie inhoudt en welke kansen die kan opleveren. Heb er vooral plezier in en kijk waar u door wordt geïnspireerd. Maak keuzes welke informatie van toepassing is en waar interesses en mogelijkheden liggen. Kies iets wat past bij u en uw bedrijf.

Dit betekent niet dat alle oplossingen al binnen het bedrijf aanwezig moeten of zullen zijn. Dikwijls is een zekere bewustwording, enthousiasme en een andere blik voldoende om te ontdekken waar de circulaire mogelijkheden liggen en de oplossingen gevonden kunnen worden. En dan is de juiste expert, begeleider of potentiele leverancier zeker te vinden.

Breng kansen voor uw onderneming in kaart
Kernvraag is waar het bedrijf de meeste impact maakt, en welke driver juist intern het belangrijkste is: meer afzet, meer waarde creëren of juist minder risico, minder kosten? Met die kernkwaliteiten kan wellicht een nieuwe ontwikkeling in de circulaire economie worden geïntroduceerd, terwijl circulaire businessmodellen nieuwe klantgroepen binnen bereik brengen. Voorbeelden uit de eigen sector of initiatieven in de branche kunnen hierbij helpen, maar vooral ook voorbeelden uit heel ándere bedrijfstakken kunnen verrassende inspiratie bieden tot nieuwe ideeën!

Doe het niet alleen
Veel van de vragen zijn natuurlijk niet te beantwoorden zonder klant, leverancier of andere stakeholders erbij te betrekken. Wellicht is er een onbekende of latente behoefte waar circulaire oplossingen juist in kunnen voorzien. Ook de gedachtenuitwisseling met branchegenoten of juist met branchevreemde collega’s of experts biedt vaak nieuwe inzichten of belicht uitdagingen en oplossingen van een andere kant. Om dit aan te jagen organiseren wij ons maandelijks Open Lab, kenniskringen en workshops. En zelfs (of juist) kinderen kunnen daar een rol in spelen! Een mooi voorbeeld hierin is de Missing Chapter Foundation van Prinses Laurentien.

Een nieuwe businesscase
Ook als de circulaire stappen niet direct tot nieuwe producten, diensten of verdienmodellen leiden, is er wel een nieuw inzicht in de businesscase. Want je bekijkt deze nu vanuit breder perspectief. Met de circulaire economie richt de aandacht zich op méér dan directe kosten en opbrengsten: ‘total cost of ownership’, verminderde externe kosten, hogere restwaarde of andere verbeteringen in de value-case (die breder kijkt naar waardecreatie dan de businesskansen van de leverancier zelf). Die inzichten zijn van groot belang voor verdere interne innovatie en voor externe communicatie. Uiteraard kan dit opnieuw weer leiden tot een herziene visie van de organisatie.

Natuurlijk blijft het niet bij een eenmalige analyse, procesverbetering en businesscase. Een circulaire bedrijfsvoering vergt blijvende aandacht voor de integrale aanpak in de gehele keten, het borgen in beleid, samenwerken, communiceren, evalueren, innoveren, managen, proberen, leren, aanpassen en verbeteren…

Bedenk iedere stap is er weer één is die inspireert om verder te bouwen aan een toekomstbestendige organisatie. Cirkellab ondersteunt en werkt met plezier samen om bijvoorbeeld grondstof- en materiaalstromen in kaart te brengen en te onderzoeken waar er waarde valt te halen! Vrijblijvend sparren of informatie opvragen over onze diensten? Klik hier voor contact.

Klik hier voor alle blogs van Cirkellab. Heeft u zelf circulaire suggesties, vraagstukken of innovaties die als ‘voedingsbodem’ kunnen dienen voor een toekomstige blog, neem dan contact op via info@cirkellab.nl voor de mogelijkheden. Ook waarderen wij het als u deze blog wilt doorsturen naar mogelijk andere geïnteresseerden in uw eigen netwerk.