Circulaire gemalen: ‘koken met restjes’
Diverse waterschappen, aannemers, pompenleveranciers en een ingenieursbureau deden onlangs mee aan de CIRCO Track circulaire gemalen, georganiseerd in samenwerking met Unie van Waterschappen. De deelnemers maakten tijdens een driedaagse workshop circulaire economie concreet door een nieuw product of dienst uit te werken, onder begeleiding van Cirkel design en Cirkellab. Zoals de ontwikkeling van een prestatiemodel voor de pomp van een gemaal, een ontwerptool met standaard parameters voor een demontabel gemaal en een materialendatabase om efficiënt een en ander uit te wisselen met elkaar voor de bouw en renovatie van gemalen.
“Het in beeld brengen van onze huidige waardeketen heeft ons heel erg geholpen in het vinden van nieuwe kansen en het verkrijgen van inzicht in de mogelijkheden om circulariteit in de projecten te integreren bijvoorbeeld middels de bouwteams.”
Een hogere zeespiegel, veranderende rivierwatertoevoer en andere eisen aan waterstanden om bodemdaling af te remmen. Deze factoren kunnen tijdens de lange levensduur van gemalen een grote rol spelen en voor nieuwe technische en economische uitdagingen zorgen. Maar hoe houd je hiermee rekening in het ontwerp van een gemaal dat voor lange tijd mee moet gaan? En hoe passen circulaire doelstellingen hierin? Is het zinvol om alleen de prestaties van gemalen in te kopen? Dergelijke uitdagingen werden in deze workshops opgepakt door de deelnemende partijen. Meinke Schouten, beleidsmedewerker circulaire economie Unie van Waterschappen: “De urgentie is nu om dingen echt anders te gaan doen, zodat circulair het nieuwe normaal wordt. Waterschappen hebben in deze transitie een belangrijke rol als ‘first followers’. Daarvoor zijn ketensamenwerking en open, transparante kennisdeling essentieel waar in deze Track waardevolle stappen in zijn gezet.”
Regionaal gemaal met een verhaal
Zo heeft een aannemer een concept voor een regionaal gemaal uitgewerkt. Een dienst dat de zichtbaarheid van waterschappen verbetert en tegelijkertijd een duurzame oplossing biedt. De renovatie van een bijzonder gemaal uitvoeren met hergebruikte materialen uit de omgeving ofwel ‘lokaal oogsten’. En daarvoor zo veel mogelijk samenwerken met partijen uit het beheersgebied van een betreffend waterschap in een zogenaamd bouwteam, inclusief het betrekken van bewoners. Het voordeel van deze benadering is onder meer verlaging van CO2 uitstoot en transportkosten én het levert een icoon voor de maatschappij op. Daarnaast hebben verschillende waterschappen nagedacht hoe het inkoopproces anders te organiseren. Hierbij kwam bijvoorbeeld aan bod om marktpartijen eerder in het proces te betrekken, in plaats van een programma van eisen een programma van ambitie op te stellen, te sturen op Total Cost of Ownership en inkoop en beheer met elkaar te verbinden. Een methode hiervoor is Rapid Circular Contracting waar Erick Wuestman van KplusV partijen tijdens de Track in heeft meegenomen: “Het proces in de ontwerpfase, omschrijf ik vaak als ‘samen leren circulair te dansen’. Het vormt het hart van deze benadering. Meervoudige waardecreatie nastreven op basis van wederzijds vertrouwen.”
Uiteraard begint het echte werk pas na deze Track. De deelnemers hebben nu de kennis en handvatten om verdere stappen te zetten. Waar de één zijn circulaire propositie gaat pitchen voor directie, start de ander met het gebruik van een materialenpaspoort. Weer een derde richt zijn pijlen om bestaande expertise uit de markt nog beter te benutten. Wij blijven de partijen met grote aandacht volgen en ondersteunen hen waar nodig in hun ambities!
Meer informatie over CIRCO? Zie www.circonl.nl.